Wijn uit een gat is geen fiasco.

Buchetta. Letterlijk betekent het 'gaatje'.
Meestal is een gat een opening waarin je iets kunt laten vallen. Niet in dit gat. Hier komt zelfs wat uit, als je geluk hebt ...

Ondertussen zijn mijn man en ik al meerdere keren in Firenze geweest. Het is en blijft één van onze lievelingssteden in Italië. Deze keer zou het ons vijfde bezoek zijn, en we bleven er een hele week.
Zoals steeds loop ik met mn Canon Powershot als ware hij vastgelijmd aan mijn hand door de straten van deze stad.

De grote monumenten laat ik na al die keren aan me voorbijgaan, mijn oog zoekt vooral kleine eigenaardigheden, al dan niet esthetisch, liefst grappig, zoals de vele verkeersborden van Clet.


Ondertussen heb ik meerdere mapjes 'Firenze' met foto's op mijn computer staan, vol met fragmenten van deze stad om later nog eens rustig te kunnen bekijken. Het ene beeld roept een geur op, het andere een geluid, een smaak, een herinnering.

Ik kan er dus niet bij dat ik op geen één van die vorige keren, geen enkele keer, never, nooit, jamais, not once, die kleine stenen uitsparingen heb opgemerkt in verschillende gebouwen, meestal op ooghoogte, en in de vorm van een deur.


Het was nota bene een Florentijnse stadsgids waarmee we op stap gingen (noem het beroepsmisvorming, of liefde voor mijn job) die onze aandacht erop vestigde. De wandeling was wat ze bij ons een 'kroegentocht' zouden noemen. Hier was het een 'Aperitivo tour', klinkt een stuk beter he, moet ik ook eens over nadenken ..., en Sarah zou ons meenemen naar plaatsen die we anders niet zouden gevonden hebben.

De eerste was er al boenk op. Palazzo Antinori, op de sjieke Via de' Tornabuoni, zeg maar de Rodeo Drive van Italie.

De familie Antinori is één van de grootste wijnbouwers in Italie, en dat al gedurende 26 generaties (sinds 1385). Ze hebben verschillende palazzi in de stad (op het terras van onze Air BnB keken we op de binnentuin van hun gigantisch palazzo in Oltrarno (er was helaas nooit iemand te zien, zelfs geen knappe Italiaanse poolboy of tuinman) en midden in het centrum had je dan hun Palazzo Antinori. Aan de voordeur fluisterde Sarah met het grootste ontzag:

"If you're lucky, you can sometimes see them sitting here for breakfast."

We waren duidelijk not lucky vandaag, geen Antinori te zien, maar de binnenplaats was wel indrukwekkend!


Ik hoorde in gedachten het gejoel en de vreugdekreten van de Florentijnen wanneer een wijnkar zoals deze volgeladen met wel 2000 (tweeduizend!!) flessen wijn de stad binnen kwam gereden.
De typische Chianti fles - rond, want de gemakkelijkst mogelijke blaasvorm; in een rieten mandje, waardoor de fles wel rechtop gezet kon worden, en beschermd was tegen het breken - heet een 'fiasco' naar het latijnse woord flasca (fles) of flasco (container).

Wat deze flessen te maken hebben met fiasco's zoals wij ze kennen, maar hopelijk niet al te vaak meemaken, is niet duidelijk.

Velen schrijven het toe aan Domenico Biancolelli, een 17e eeuws Italiaans artiest die zijn publiek vermaakte als Harlekijn met een collectie alledaagse voorwerpen. Toen zijn act een avond mislukte, gaf hij de wijnfles de schuld, en gooide die in stukken op de grond.
Vanaf toen werd een bijzonder slecht gesmaakte theatervoorstelling aangeduid als een 'fiasco', komende van 'far fiasco' letterlijk: 'maak een fles', of à la Française: 'faire bouteille'.

Bon, ik dwaal af, terug naar Antinori.
Onze gids nam ons mee naar een zijstraatje langs het Pallazzo, en wees een houten miniatuurdeurtje aan, in een prachtig stenen kader.


'This is a winewindow' zei ze, 'Un Buchetta del vino!'

Ze had mijn interesse.
Rond 1500 wilden de wijnhandelaars niet enkel aan groothandels verkopen, maar ook aan particulieren. In de stad heersten echter strenge wetten met betrekking tot openingsuren, en de deuren van de zaak moesten buiten deze openingsuren onherroepelijk dicht.
Slimme handelaars hadden daar echter een briljante oplossing voor en ze lieten een klein deurtje maken naast hun grote poort, of zelfs in de zijkant van hun gebouw. De 'Buchette del vino' waren geboren.

Hoe werkte het? Een passant met dorst klopte aan op het deurtje. Als het deurtje openging, gooide hij een paar lire naar binnen, en kreeg in ruil een glas wijn.
Geweldig toch?

Vanaf dat moment, overal waar ik keek, zag ik van die buchette. De meesten waren sterk verwaarloosd, anderen waren op een esthetische manier verwerkt tot brievenbus, deurbel, ... en ondertussen is zelfs al een echte Associazione Culturale die de 'buchette' opspoort, probeert op te knappen, en ze voorziet van een officieel koperen plaatje.
Italiaans erfgoed in ere hersteld.


Nu waren niet alle wijnhandelaars uit op winstbejag, ook mensen die het minder breed hadden, werden niet vergeten. De meeste buchette zijn geinstalleerd op ooghoogte, maar soms zie je er al eens eentje onderaan een gebouw. In deze lage 'buchette' werd regelmatig een glas wijn met een stuk brood klaargelegd voor de armen. Mooi he?


Nu wil het toeval, als je in toeval gelooft, dat net die week dat wij er waren, er geschiedenis werd geschreven. 'Buchette del vino' geschiedenis.

Babae Bar, in de Via Santo Spirito in de wijk Oltrarno (de wijk aan de overkant van de rivier Arno, de toffe wijk by the way) had naast hun entree zo'n prachtig historisch 'buchetta del vino' en vanaf 9 juli 2019 namen ze het terug in gebruik!! Elke (week)dag van 19h tot 20h kun je via het 'buchette' van Babae een glas wijn krijgen.

Je geeft 3€, en je krijgt een glaasje rode wijn, met een bruschetta. Binnenin zit iemand met een serieuze voorraad wijn, glazen, bruschette, en wisselgeld ...


Het inititatief werd enthousiast onthaald door de Florentijnen, de Associazione Culturale, door mij, en door de pers.


De rest van de vakantie spendeerde ik aan het verder opsporen van 'buchette del vino', met veel succes, doch helaas was er maar eentje waar je wijn uit kreeg ...


We sloten deze heerlijke week af met een culinair hoogtepunt in een restaurant dat heette, je raadt het nooit ... La Buchetta.


Ga zelf ook eens op zoek, en doe ze de groeten daar bij Babae!